NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
18 - (1556) حدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
ليث عن بكير،
عن عياض ابن
عبدالله، عن
أبي سعيد
الخدري قال:
أصيب
رجل في عهد
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم في ثمار
ابتاعها. فكثر
دينه. فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (تصدقوا
عليه). فتصدق
الناس عليه.
فلم يبلغ ذلك
وفاء دينه.
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم لغرمائه
(خذوا ما
وجدتم. وليس
لكم إلا ذلك).
{18}
Bize Kuteybe b. Saîd
rivayet etti. (Dediki): Bize Leys, Bükeyrden, o da Iyâz b. Abdillâh'dan, o da
Ebû Saîd-i Hudrî'den naklen rivayet etti. Ebû Saîd şöyle demiş :
Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) zamanında bir adamın satın aldığı yemiş sebebiyle başına belâ
geldi; borcu çoğaldı. Derken ResûIullah
«Ona sadaka verin!»
buyurdu; ve halk ona sadaka verdi. Ama bu onun borcuna yetmedi. Bunun üzerine
Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) o zâtın alacaklılarına :
«Bulduğunuzu alın; size
bundan başka bir şey yoktur!» buyurdular.
(1556) - حدثني
يونس بن
عبدالأعلى.
أخبرنا
عبدالله بن وهب.
أخبرني عمرو
بن الحارث عن
بكير ابن
الأشج، بهذا
الإسناد،
مثله.
{…}
Bana Yûnus b. Abdil âlâ'
rivayet etti. (Dediki): Bize Abdullah b. Vehb haber verdi. (Dediki): Bana Amr
b. Haris, Bükeyr b. Eşecc'den bu isnâdla bu hadisin mislini haber verdi.
İzah:
Satıcı müşteriye teslim
ettikten sonra semavî bir âfetle telef olan meyvenin parasını müşteri geri
alamaz diyenlerin delili bu hadîstir. Zira bu hadîste Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) zarar gören müşteriye sadaka verilmesini emir buyurmuştur.
Eğer parasını geri almaya hakkı olsaydı buna hacet kalmazdı. Onlar geçen
hadîsteki âfet zararına tekabül eden meblâğın geri verilmesi emrini istihbâb
mânâsına hamletmişlerdir.
Yahut bu emir meyve kemâle
gelmeden satıldığı zamana mahsustur; derler. Âfet sebebiyle zayi' olan meyvenin
zararını satıcıya yükleyenler bu hadîsteki borçlanma meselesine karşı şu cevabı
vermişlerdir: İhtimal meyve kemâle geldikten sonra müşterinin ihmâl ederek
toplamaması yüzünden telef olmuştur. Bu takdirde zararı müşteri çeker. Bundan
dolayıdır ki, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hadisin sonunda:
«Size bundan başka bir
şey yoktur.» buyurmuştur. Âfet zararlarının bedeli iade edilmeyecek olsa.
alacaklılar kalan paralarını da isterlerdi. Muhalifleri de bunlara cevap vermiş
ve: «Hadîs-i şerif: «Size şimdilik bundan başka bir şey yoktur. Bu zât fakir
kaldığı müddetçe ondan alacak istemeniz
size helâl olmaz; vakti hali düzellnceye kadar beklemelisiniz; mânâsını ifade
eder.» demişlerdir.